ಡಾ. ವಸಂತ ಕುಷ್ಟಗಿ : ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪಥದೀಪ

ಡಾ. ವಸಂತ ಕುಷ್ಟಗಿ : ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪಥದೀಪ

ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ, ಕವಿ, ಲೇಖಕ, ಸಂಪಾದಕ ಹಾಗೂ ಸಂಘಟಕರಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರು **ಡಾ. ವಸಂತ ಕುಷ್ಟಗಿ**. ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಶೋಧನೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆ — ಈ ನಾಲ್ಕು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಿದ ಕುಷ್ಟಗಿಯವರು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿಗೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

1936ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 10ರಂದು ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾದಾಮಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ವಸಂತ ಕುಷ್ಟಗಿಯವರ ತಂದೆ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಕುಷ್ಟಗಿಯವರು ನಿಜಾಂ ಆಡಳಿತದ ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ತಾಯಿ ಸುಂದರಾಬಾಯಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರೇಮಿಯರಾದರು. ತಾಯಿ ತಂದೆಯ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತಿಯಿಂದಲೇ ವಸಂತ ಕುಷ್ಟಗಿಯವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೀಜ ಮೊಳೆಯಿತು. ಯಾದಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಪಡೆದ ಅವರು ನಂತರ ಶಹಾಪುರ ಮತ್ತು ಗುಲಬರ್ಗಾದ ನೂತನ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು, ಹೈದರಾಬಾದಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಉಸ್ಮಾನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರೈಸಿದರು.

ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನ ಆರಂಭಿಸಿದ ಅವರು ಬೀದರಿನ ಟಿ.ವಿ. ಭೂಮರೆಡ್ಡಿ ಕಾಲೇಜು, ಶಹಾಬಾದಿನ ಎಸ್‌.ಎಸ್‌.ಎಂ. ಕಾಲೇಜು ಹಾಗೂ ಕಲಬುರ್ಗಿಯ ಎಂ.ಎಸ್‌.ಐ. ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ನಂತರ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿ, ಉಪಕುಲಪತಿಯಾಗಿ, ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಗೌರವ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಈ ದೀರ್ಘ ಸೇವೆ ಅವರಿಗೆ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್‌ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಿತು.

ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರವೇಶ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲೇ ಆಯಿತು. ಐದನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ *“ನನ್ನ ಮನೆ ಹಾಲಕೆನೆ”* ಎಂಬ ಕವಿತೆಯಿಂದ ಅವರ ಕಾವ್ಯಪ್ರಯಾಣ ಆರಂಭವಾಯಿತು. 1970ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಮೊದಲ ಕವನಸಂಕಲನ *“ಭಾವದೀಪ್ತಿ”* ನಂತರ ಅವರು *ಹೊಸ ಹೆಜ್ಜೆ*, *ಗಾಂಧಾರಿಯ ಕರುಣೆ*, *ದಿಬ್ಬಣದ ಹಾಡು*, *ಬೆತ್ತಲೆಯ ಬಾನು*, *ಹಾರಯಿಕೆ* ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಕವನಸಂಕಲನಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನವೀಯತೆ, ನಿಸರ್ಗ, ಭಕ್ತಿ, ಸಂವೇದನೆಗಳ ಮೇಳದೊಂದಿಗೆ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನವೀನತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಗದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿಯೂ ಅವರು ಮಹತ್ವದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಭಕ್ತಿಗೋಪುರ,ಮುಂಡರಗಿ ಭೀಮರಾಯ,ಮದನಮೋಹನ ಮಾಳವೀಯ,ಮಹಾದೇವಪ್ಪ ರಾಂಪುರೆ ಮುಂತಾದ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಳು, ಜಗನ್ನಾಥ ದಾಸರ ಹಿರಿಮೆ,ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ,ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನಾನಂತರದ ಹರಿದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮುಂತಾದ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೃತಿಗಳು ಅವರ ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯಾಗಿ ಹೊತ್ತಿಗೆಗಳ ಸೊಗಡು, ಓದಿ ಪುಸ್ತಕ ಓದು,ಅಸಂಗತ ಸ್ವಗತ ಕೃತಿಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ.

ಸಂಪಾದನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಅವರು ಕಾವ್ಯಶ್ರೀ, ತೊದಲು, ಅಜ್ಜಿಹೇಳಿದ್ದು ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳು ಬರೆದದ್ದು ಮುಂತಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದರು. ತಮ್ಮದೇ *ಬತೇರೇಶ ಪ್ರಕಾಶನ*ದ ಮೂಲಕ ಅನೇಕ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೇವೆಗೆ ಅವರಿಗೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-ಗೌರವಗಳು ಸಂದವು — ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಗೊರೂರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ರತ್ನಾಕರವರ್ಣಿ ಮುದ್ದಣ-ಆನಾಮಿಕ ದತ್ತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಸರ್‌ ಎಂ.ವಿ. ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಹಾಗು ಗುಲಬುರ್ಗಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್‌. ಹಲವು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಗೆ ಅವರು ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದರು.

ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ “ಹಾರಯಿಕೆಯ ಕವಿ ಪ್ರೊ. ವಸಂತ ಕುಷ್ಟಗಿ”ಎಂಬ ಕೃತಿ 2010ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಈ ಪಥದೀಪ 2021ರ ಜೂನ್‌ 4ರಂದು ತನ್ನ 85ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪರಮಪದಗೊಂಡರು.

ಡಾ. ವಸಂತ ಕುಷ್ಟಗಿಯವರ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂವೇದನೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದ್ದು, ಅವರ ಕಾವ್ಯ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗಳಿಗೂ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ಉಳಿಯಲಿದೆ.