ಮಹಾಂತ ಜೋಳಿಗೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿ: ವ್ಯಸನಮುಕ್ತ ಸಮಾಜದ ಶಿಲ್ಪಿ

ಮಹಾಂತ ಜೋಳಿಗೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿ: ವ್ಯಸನಮುಕ್ತ ಸಮಾಜದ ಶಿಲ್ಪಿ

ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ, ಹುನಗುಂದ ತಾಲೂಕಿನ ಇಳಕಲ್‌ನ ವಿಜಯ ಮಹಾಂತೇಶ ಪೀಠದ ಪ್ರಧಾನ ಪೀಠಾಧಿಪತಿ ಡಾ. ಮಹಾಂತ ಶಿವಯೋಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ, ವ್ಯಸನಮುಕ್ತ ಸಮಾಜ ನಿರ್ಮಾಣದ ದತ್ತ ಪಥದ ಯೋಗಿಯಾಗಿ ಹೆಸರು ಗಳಿಸಿದ ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನವತಾವಾದಿ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಜನಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇವರನ್ನು “ಮಹಾಂತ ಜೋಳಿಗೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿ”ಎಂದೇ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

---ಜನ್ಮ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಡಾ. ಮಹಾಂತ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಅವರು 1930ರ ಆಗಸ್ಟ್ 1ರಂದು ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮುಧೋಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಳಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ವಿರುಪಾಕ್ಷಯ್ಯ ಮತ್ತು ನೀಲಮ್ಮ ಪಾಲಭಾವಿಮಠ ದಂಪತಿಯವರ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಹಿಪ್ಪರಗಿ, ಮುಧೋಳ, ಶಿವಯೋಗ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ಅವರು ನಂತರ ಕಾಶಿಯ ಕ್ವೀನ್‍ಸ್ ಕಾಲೇಜ್ ಹಾಗೂ ಗದಗದ ವೀರೇಶ್ವರ ಪುಣ್ಯಾಶ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ, ಅಧ್ಯಾತ್ಮ, ಕನ್ನಡ, ಹಿಂದಿ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿಯೂ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಪಡೆದರು.

-ಪೀಠಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸೇವೆ 1961ರಲ್ಲಿ ಅಥಣಿ ತಾಲೂಕಿನ ಸವದಿಯ ವಿರಕ್ತ ಮಠದಲ್ಲಿ ಪೀಠಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ, ನಂತರ 1970ರಲ್ಲಿ ಇಳಕಲ್‌ನ ವಿಜಯ ಮಹಾಂತೇಶ ಮಠದ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಯಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡು 48 ವರ್ಷಗಳ ನಿರಂತರ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಾವಿರಾರು ಜನರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯ ಬೆಳಕು ಹರಡಿದರು.

---ಮಹಾಂತ ಜೋಳಿಗೆ' ಪರಿಕಲ್ಪನೆ – ದುಶ್ಚಟ ನಿರ್ಮೂಲನೆಯ ಅನನ್ಯ ಮಾರ್ಗ

ಡಾ. ಮಹಾಂತ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೊಡುಗೆ ಎಂದರೆ ‘ಮಹಾಂತ ಜೋಳಿಗೆ’ ಅಭಿಯಾನ. ದುಶ್ಚಟಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲು ಜೋಳಿಗೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಹೊಸ ಚಿಂತನೆ ಅವರು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಜೋಳಿಗೆ ಹಿಡಿದು ಗ್ರಾಮದಿಂದ ನಗರವರೆಗೆ ಸಂಚರಿಸಿ ಜನರಲ್ಲಿ ವ್ಯಸನದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು (ಮದ್ಯ, ತಂಬಾಕು, ಗಾಂಜಾ ಇತ್ಯಾದಿ) ತ್ಯಜಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು. ಜನರು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ತಮ್ಮ ದುಶ್ಚಟಗಳ ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಜೋಳಿಗೆಗೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರು.

ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ಸಹಸ್ರಾರು ಮಂದಿ ತಮ್ಮ ದುಶ್ಚಟಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೊಸ ಬದುಕಿನತ್ತ ಹೊರಟಿದ್ದರು. ಈ ಅಭಿಯಾನಕ್ಕೆ ರಾಜಕೀಯ, ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಬೆಂಬಲವೂ ದೊರಕಿತು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ 1 ಆಗಸ್ಟ್‌ ದಿನಾಂಕವನ್ನು “ವ್ಯಸನಮುಕ್ತ ದಿನ” ಎಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.

-ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ದಾರಿದೀಪ ಡಾ. ಮಹಾಂತ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಕೇವಲ ವ್ಯಸನ ವಿರೋಧಿ ಯೋಗಿ ಅಲ್ಲ, ಸಮಾಜ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ನಾಯಕರಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡರು:

* ದಲಿತರಿಗೂ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾದಕ್ಕೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ.

* ಮದುವೆಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷತೆ ಬದಲಿಗೆ ಹೂವಿನ ಪ್ರಚಾರ; ಸರಳ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ.

* ಗದ್ದುಗೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಬದಲು ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ.

* ರುದ್ರಾಭಿಷೇಕ ಬದಲಿಗೆ *ವಚನಾಭಿಷೇಕ* ಎಂಬ ನವಚಿಂತನೆ.

* ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯ ಬಳಕೆ ತಡೆ; ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಆಚರಣೆ.

* ನಾಗಪಂಚಮಿಯಲ್ಲಿ ಹಾವಿಗೆ ಹಾಲು ಎರೆಸುವ ಬದಲು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಾಲು ನೀಡುವ ವೈಚಾರಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ.

* ರಂಜಾನ್ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶಾಖಾಹಾರ ಇಫ್ತಿಯಾರ್ ಕೂಟ; ಸರ್ವಧರ್ಮ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳ ಮೂಲಕ ಭಾವೈಕ್ಯತೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ.

--ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ ವಿಜಯ ಮಹಾಂತೇಶ ವಿದ್ಯಾವರ್ಧಕ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಅವರು 135ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಪಾಠಶಾಲೆ, ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ಆಯುರ್ವೇದ ಕಾಲೇಜು, ಡಿಪ್ಲೋಮಾ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳುಮಹಾಂತ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ ನೀಡಿ ಸನ್ಮಾನಿಸಿತು. ಜೊತೆಗೆ ಹಲವು ರಾಜ್ಯ, ರಾಷ್ಟ್ರ ಮಟ್ಟದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಕೂಡ ದೊರೆತವು.

ಅಂತಿಮ ಉಸಿರು ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಮೇ 19, 2018 ರಂದು ಲಿಂಗೈಕ್ಯರಾದರು. ಅವರು ಬಿಟ್ಟಹೋಗಿರುವ ದಾರಿ ಇನ್ನೂ ಸಾವಿರಾರು ಜನರ ಜೀವನದ ಮಾರ್ಗದೀಪವಾಗಿದೆ. ಅವರ ಜೋಳಿಗೆ ಒಂದು ಉಪಕರಣ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅದು ಬದುಕಿನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನಾಡಿನ ಮನಸು ಗೆದ್ದಿದೆ.

ಡಾ. ಮಹಾಂತ ಶಿವಯೋಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಶ್ರಮದ, ಶ್ರದ್ಧೆಯ, ವೈಚಾರಿಕತೆಯ ಜೀವಂತ ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಆವಿಷ್ಕರಿಸಿದ ‘ಮಹಾಂತ ಜೋಳಿಗೆ’ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸೇವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅನೇಕ ಜನರನ್ನು ತಂದುಕೊಂಡು ನವಚೇತನ ತುಂಬಿದರು. ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು “ವ್ಯಸನಮುಕ್ತ ದಿನ”ವನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸುವ ಮೂಲಕ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರವೂ ಸಮಾಜಮುಖಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸಿದೆ.